|  |
مرکز رشد زیست فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری به عنوان جامع ترین مرکز رشد در این حوزه از آذر 1384 آغاز به کار کرده و در همین مدت کوتاه پیشرفت های قابل توجهی نموده است. ضمن مصاحبه با کارکنان و مسئولین این مرکز به معرفی آن می پردازیم و با شرایط و وضعیت موجود این مرکز بیشتر آشنا می شویم.
جناب آقای دکتر فاطمی لطفا خودتان را معرفی نموده سوابق تحصیلی و کاری تان را عنوان نمائید.
با سلام، من سیدصفاعلی فاطمی مدیر مرکز رشد زیست فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، دارای لیسانس شیمی کاربردی از دانشگاه اصفهان (سال 1374)، فوق لیسانس مهندسی شیمی با گرایش بیوتکنولوژی از دانشگاه تربیت مدرس (سال 1377) و دکترای بیوتکنولوژی از همین دانشگاه (سال 1382) هستم و از آخرین روزهای سال 82 به عنوان عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، مشغول خدمت هستم.
آقای دکتر لطفا اطلاعات مختصری در مورد تاریخچه و سوابق مرکز رشد زیست فناوری برای خوانندگان خبرنامه ارائه نمائید.
اینجانب از آذر 83 سرپرستی دفتر ارتباط با صنعت پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری را به عهده گرفتم. ایده تاسیس مرکز رشد زیست فناوری در همان زمان مطرح و اجرای آن به دفتر ارتباط با صنعت محول شد. در اواخر سال 83 فعالیت ها برای راه اندازی مرکز آغاز شد و شروع به نوشتن برنامه کسب و کار (Business Plan) کردیم. این طرح کسب و کار به وزارت علوم ارجاع و از آن دفاع شد تا در نهایت موافقت اصولی مرکز، در مرداد ماه سال 84 اخذ شده و اساسنامه به امضاء وزیر علوم وقت رسید. بعد از تعویض دولت، حکم مسئولیت اینجانب در مرکز رشد در تاریخ 5/9/84 صادر شد و کارها را به همراه آقای مهندس فرشیدی و خانم مهندس علی دوستی شروع کردیم و آقای عبدی پور از دفتر ارتباط با صنعت نیز با ما همکاری می کردند.
اولین قدم مشخص کردن ساختمان مرکز بود. کار تعمیرات و بازسازی انجام شد، همزمان کارشناسان ما روی آئین نامه ها متمرکز شدند و از آئین نامه ی سایر مراکز رشد در این زمینه استفاده شد. به موازات این فعالیت ها، اعضاء شورا به رئیس پژوهشگاه معرفی و احکام آنان صادر شد. اعضاء اولین دوره شورا عبارت بودند از: آقایان دکتر معنوی، دکتر ملبوبی، دکتر یخچالی، دکتر رنگریز، دکتر فاطمی، دکتر رنجبر و مهندس فرشیدی.
در دومین دوره افرادی مثل آقایان دکتر لطفی (ریاست پژوهشگاه)، دکتر توفیقی (وزیر اسبق علوم) و خانم دکتر هاشمی (معاون فن آوری پژوهشگاه) به شورا اضافه شدند. در حال حاضر هم اعضاء این شورا عبارتند از: آقایان دکتر رعنایی سیادت، دکتر رستگار، دکتر پور ابراهیمی، دکتر حسینی مزینانی، دکتر حسن نیا، دکتر مقصودی، دکتر امین زاده و خانم دکتر هاشمی.
اوایل سال 85 اولین جلسات برگزار شد و تصویب و بررسی آئین نامه ها و فرم ها، اولویت این جلسات بود. همزمان، تهیه و توزیع اولین فراخوان جذب شرکت ها به صورت پوستر و تبلیغات روزنامه ای انجام گرفت و ارائه درخواست از سوی شرکت ها آغاز شد. بعد از بررسی های اولیه و امکان سنجی (Feasibility study)، در نیمه دوم همان سال اولین شرکت ها به تائید شورا رسیدند. در این سال نیروهای جدید هم به گروه ملحق شدند، آقایان دهقانی و ناصری به عنوان مسئولان پشتیبانی و امور مالی.
اولین قراردادها در مهر ماه 85 منعقد شد و شرکت ها مستقر شدند. در سال اول 8 شرکت از شانزده متقاضی، مجوز گرفته و مشغول به کار شدند. سخت گیری ما برای ورود شرکت ها باعث شد شرکت های وارد شده موفق تر باشند. در آن زمان واحد های وارد شده با مشکلات گوناکونی روبرو بودند که سعی می کردیم با تعامل و راهنمایی و مشاوره، مشکلات را برطرف کنیم. در آن زمان پارک های فن آوری و مراکز رشد شناخته شده نبودند و کسی با این مفاهیم آشنایی نداشت و شرکت ها برای دریافت مجوز با مشکل روبرو می شدند. قانون منع مداخله کارمندان نیز از جمله این مشکلات بود که با مذاکره با نمایندگان مجلس و مسئولین امر، تلاش کردیم اعضاء هیئت علمی از این قانون مستثنی شوند. در این مدت آقایان الهیاری و نظری نیز به جمع ما پیوسته بودند و نقش مهمی را در کارها به عهده گرفتند.
ساختار اداری مرکز رشد زیست فناوری به چه صورت چیده شده است؟
نمودار سازمانی ما در هیئت امناء به تصویب رسید که در آن مدیر مرکز، با هیئت امناء در ارتباط بوده و زیر نظر رئیس پژوهشگاه فعالیت می کند. معاون مرکز، جناب آقای دکتر امین زاده هستند و مدیریت فن آوری و مدیریت پشتیبانی زیر مجموعه معاونت مرکز می باشند. گروه مدیریت فناوری شامل سرکار خانم رحیمی (علاوه بر مسئولیت دفتر) به عنوان کارشناس پذیرش و آموزش، آقای مهندس خداوردی به عنوان کارشناس علمی، فنی و ارزیابی، آقای مهندس میری به عنوان کارشناس تجاری سازی و بازاریابی است. همچنین آقای ناصری به عنوان کارشناس مالی و اداری و آقای دهقانی به عنوان مسئول خدمات پشتیبانی در بخش مدیریت پشتیبانی مشغول فعالیت می باشند.
در حال حاضر ورود به مرکز برای شرکت های متقاضی راحت تر است یا قبلا؟
پیش از این تجربه الان وجود نداشت و تب تجاری سازی هم مثل امروز بالا نگرفته بود و ورود راحت تر بود. با توجه به اینکه در حوزه بیوتکنولوژی ریسک سرمایه گذاری بالاست و تجاری سازی بسیار مشکل می باشد، برای ورود شرکت های جدید با وسواس بیشتری برخورد می کنیم، مسائل و مشکلات سر راه را با آنان مطرح می کنیم، تجارب گذشته را در اختیار آنها قرار می دهیم و به آنها مشاوره می دهیم تا با چشم بسته وارد نشوند. در کل درخواست هیچ شرکتی رد نمی شود مگر اینکه پروژه آنها از نظر برنامه کسب و کار یا توجیه اقتصادی و تجاری سازی مشکل داشته باشد. همین سخت گیری ها موجب می شود که شرکت های موفق تری داشته باشیم.
تعامل شما با سایر سازمان های حمایت کننده چگونه است؟
همکاری های خوبی با هم داریم و امروزه ما به لیدکو مشاوره می دهیم. ولی با وجود تفاهم نامه های فی مابین انتظار ما برای حمایت از شرکت های زیر مجموعه مرکز رشد هنوز برآورده نشده است. شاید علت، عدم توجه به مفهوم شرکت های دانش بنیان می باشد؛ این شرکت ها تنها چیزی که دارند دانش فنی است و مراکز وام دهنده خواهان دریافت تضمین مالی، بانکی یا ملکی از این شرکت ها هستند که عملا برای آنها غیر ممکن است و مشکلات زیادی ایجاد می شود.
پیشنهاد شما برای رفع این مشکل چیست؟
پیشنهاد ما این است که وزارت صنایع نگاهش را به این شرکت های دانش بنیان تغییر دهد و به عنوان سرمایه گذار ریسک پذیر وارد شود. برای نمونه در رومانی وقتی شرکتی شاخص های مناسب را دارد از طرف دولت 250 تا 300 هزار دلار به صورت بلاعوض به شرکت پرداخت می شود و استدلال این است که برگشت بدهی این شرکت ها به دولت وقتی به مرحله سود آوری رسیدند از طریق پرداخت مالیات انجام می گیرد. امیدواریم که انشاء الله اگر قانون شرکت های دانش بنیان عملیاتی شود مشکل بر طرف شود.
---
در ادامه این جلسه صمیمانه، از سرکار خانم رحیمی، مسئول دفتر و کارشناس پذیرش مرکز رشد خواستیم تا به سوالاتمان پاسخ دهند.
سرکار خانم رحیمی برای ما بفرمائید مراحل و نحوه جذب شرکت ها در مرکز به چه صورت می باشد؟
کسانی که متقاضی ورود هستند و با یک ایده نوآورانه وارد می شوند، در اولین مرحله یک سری فرم هایی را باید پر کنند که در حال حاضر این کار به صورت آن لاین انجام می گیرد. مدارک و فرم های مربوطه توسط اینجانب بررسی اولیه می شوند و بعد از تکمیل به مدیر مرکز ارائه می شود. در صورت عدم مشکل خاص جلسه ی کمیته پذیرش برگزار می شود که افراد این کمیته شامل مدیر، معاون، کارشناس علمی و فنی و کارشناس پذیرش مرکز می باشند و موضوع در این جلسه مورد بررسی قرار می گیرد.
در مرحله بعد، امکان سنجی طرح شرکت متقاضی، توسط کارشناس تجاری سازی مرکز، جناب آقای میری مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت تائید، متقاضی می بایست در جلسه ای با حضور اعضاء شورای مرکز رشد ایده خود را توجیه نماید و اعضاء را متقاعد کند که طرح وی اجرایی و اقتصادی است. در صورت تائید در این مرحله، شرکت وارد مرحله پیش رشد می شود.
لازم به ذکر است واحد های متقاضی، شامل سه گروه هسته، شرکت و واحد تحقیق و توسعه می شوند که هر کدام فرم های مخصوص به خود را دارند. دوره پیش رشد برای هسته ها 4 تا 9 ماه و برای شرکت ها حداکثر 4 ماه است. در طی این مدت هسته ها می بایست کار ثبت شرکت را انجام دهند و شرکت ها باید طرح کسب و کار خود را نوشته و گزارش عملکرد خود در دوره پیش رشد را ارائه دهند. در صورت تائید در شورای مرکز، فعالیتشان به صورت استقرار در مرحله رشد، ادامه می یابد.
---
آقای مهندس خداوردی، کارشناس علمی، فنی و ارزیابی مرکز رشد، فرد بعدی بودند که در این نشست به سوالاتمان پاسخ دادند.
آقای مهندس خداوردی لطفا خودتان را معرفی کرده و بفرمائید چه مسئولیتی در مرکز به عهده دارید؟
اینجانب مهدی خداوردی دارای مدرک کارشناسی شیمی کاربردی و کارشناسی ارشد شیمی تجزیه از دانشگاه آزاد تهران شمال و کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی صنعتی از کشور سوئد می باشم. حدود 5 سال در سازمان انرژی اتمی مشغول به کار بودم و مدت یک سال هم هست که در این مرکز به عنوان کارشناس علمی و فنی مشغول خدمت هستم.
کار ارزیابی اولیه طرح های ارائه شده از نظر علمی، فنی و تجاری را بنده انجام می دهم، به این معنی که طرح های رسیده بررسی می شوند که چقدر از نظر علمی قابل انجام است؟ طرح تکراری است یا جدید است؟ محصول تولیدی بازار فروش خواهد داشت یا خیر؟ و ... در این زمینه، جلساتی نیز با متقاضیان و کمیته پذیرش برگزار می شود.
از دیگر وظایف کارشناس فنی، کار تجهیز و نگهداری کارگاه ها و آزمایشگاه های مرکز می باشد که در صورت نیاز به خرید تجهیزات جدید یا تعمیر دستگاه ها با همکاری بخش پشتیبانی این گونه کارها انجام می گیرد. همزمان کار برگزاری کارگاه های آموزشی برای شرکت ها و ارزیابی سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماه واحد های موجود در مرکز به عهده بنده می باشد و در این زمینه فرم های مخصوصی داریم که این فرم های ارزیابی دارای پنج محور و هر محور چند بخش دارد که امتیاز دهی بر اساس آنها انجام می گیرد و گزارش مربوطه به مدیر مرکز داده می شود.
---
آقای دهقانی از کارمندان با سابقه پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری هستند که هم اکنون در مرکز رشد فعالیت می نمایند.
آقای دهقانی لطفا خودتان را معرفی کنید و در مورد مسئولیتتان در این مرکز توضیح بفرمائید.
علی اکبر دهقانی هستم، از سال 1372 در بخش اداری و تدارکات پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک مشغول به کار بودم و از سال 85 هم به عنوان مسئول خدمات و پشتیبانی مرکز رشد خدمت می کنم. از همان روزهای اول تاسیس، کار آماده کردن فضا، خرید وسایل و امکانات اداری و آزمایشگاهی و آماده سازی مرکز به عهده من بود که با همکاری سایر دوستان این کارها تا امروز انجام شده است. همچنین کارهای هماهنگی با پژوهشگاه و فعالیت های اداری مرکز هم برعهده اینجانب است.
آقای دهقانی، به عنوان مسئول پشتیبانی مرکز رشد، به نظر شما مشکلات واحد های مستقر در این مرکز چیست وچه تدبیری برای رفع آن در نظر گرفته شده است؟
در حال حاضر یکی از مشکلات عمده شرکت ها، مساله ی کمبود فضای در اختیار آنهاست. نداشتن حریم خصوصی در دفاتر مستقر در ساختمان فناوری و در آزمایشگاه از جمله عمده مشکلاتی است که باید برطرف شود. البته ما طرح هایی برای حل این مساله ارائه کردیم که در دست بررسی می باشد از جمله اینکه با دستور رئیس پژوهشگاه بخشی از انبارهای موجود در طبقه زیر همکف پژوهشگاه تغییر کاربری داده شده و به عنوان آزمایشگاه مرکز رشد استفاده شوند.
---
آقای ناصری نیز از کارمندان شناخته شده و با سابقه پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری بوده اند که هم اکنون با مرکز رشد همکاری می کنند.
آقای ناصری شما به عنوان کارشناس مالی از چه زمانی در مرکز رشد مشغول به فعالیت می باشید؟
از مهر ماه سال 85 در این مرکز مشغول به فعالیت هستم و اداره امور مالی را به عهده دارم و همزمان به عنوان مشاور مالی شرکت های مستقر در مرکز عمل می کنم. با توجه به اینکه مسئولین واحد ها عموما دید علمی دارند و به امور مالی و بروکراسی اداری آشنا نیستند در این حوزه ها به مشکل بر می خورند و چون این واحدها نوپا هستند وعموما کارشناس مالی و اداری هم ندارند، گاهی به صورت دوستانه برخی کمک ها را در این زمینه ها به آنها ارائه می دهم.
در انتهای این جلسه دوستانه که با هدف معرفی مرکز رشد زیست فناوری، آشنا کردن مخاطبان با شرایط و وضعیت فعلی آن و آشنایی با مسئولین این مرکز صورت گرفت، از همه دوستان عزیز تشکر کرده و از اینکه وقتشان را در اختیارمان قرار دادند سپاسگزاری می نمائیم.
تهیه گزارش: مهدی مرادیار (برای خبرنامه رشد زیست فناور)
|
|
