|  |
دکتر علی کرمی بیوتکنولوژیست و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله (عج) در واکنش به برخی اظهار نظرها درباره خبر تولید حیات مصنوعی توضیحاتی ارائه داده اند...
لازم به اشاره است که فناوری موسوم به سنتتیک بیولوژی و یا سنتز مولکول های زیستی در آزمایشگاه موضوع جدیدی نیست و کاری هم که صورت گرفته خلق حیات نبوده است. ما سالهاست که از قطعات سنتتیک DNA در آزمایشگاه ها استفاده می کنیم ولی این موضوع نکات دیگری هم دارد.
برای اینکه مطلب روشن شود بهتر است کار صورت گرفته را برایتان توضیح دهم تا ببینید که بین این کار و خلق حیات و یا ایجاد حیات مصنوعی در آزمایشگاه فاصله بسیاری است.
در این تحقیقات اطلاعات ژنتیکی یک باکتری موسوم به مایکوپلاسما میکوئیدس که جزو کوچکترین باکتری های شناخته شده است و اندازه ژنوم ان در حد 1 میلیون و دویست هزار جفت باز هسته ای یا DNA است و قبلا نیز ژنوم آن تعیین ردیف شده بود را بررسی کرده و تلاش کرده اند به روش سنتتیک آن را به یک باکتری دیگر منتقل کنند. پس باکتری اولیه مایکوپلاسما میکوئیدس بوده است.
روش کار این بوده که ردیف بازهای ژنتیکی (در واقع حروف موجود در رمزهای ژنتیکی این باکتری را) به شکل قطعات 1080 بازی در یک شرکت دیگری سنتز می کنند و این قطعات به آزمایشگاه منتقل شده و در درون یک مخمر به هم متصل می شود تا در واقع ژنوم باکتری اولیه تهیه شود.
نکته مهم اینجاست که این ژنوم را به کجا منتقل می کنند تا فعال شود؟ در این آزمایش محققین از یک باکتری هم خانواده موسوم به مایکوپلاسما کاپریکوم استفاده می کنند. کاری که انجام می دهند این است که ژنوم این باکتری را خارج می کنند و از محفظه سلولی آن برای قرار دادن ژنوم سنتز شده استفاده می کنند.
همان کاری که در شبیه سازی سلول ها سالهاست انجام می شود یعنی ژنوم یک سلول دیگر را در داخل سلولی که هسته آن و در واقع اطلاعات ژنتیکی آن قبلا خارج شده است قرار می دهند تا خواص ژنتیکی آن سبب تکثیر سلول شود.
البته اینکار را برای این انجام می دهند تا مشخص شود ژنوم سنتز شده که متعلق به یک باکتری دیگر است در درون باکتری جدید فعالیت تکثیری دارد و خواص باکتری مادر را در آن ایجاد می کند.
زیرا تفاوت هایی در شکل رشد و کلنی های این دو باکتری وجود دارد یعنی اگر ژنوم باکتری مایکوپلاسما میکوئیدس در داخل مایکوپلاسما کاپریکوم شروع به تکثیر کند باید خواص و شکل کلنی آن شبیه به مایکوپلاسما میکوئیدس شود نه باکتری که ژنوم آن را خالی کرده اند. اسم این باکتری را هم گذاشتند JCV Syn1 البته دانشمندان برای اینکه جواب قطعی ارائه دهند تغییراتی در ژنوم سنتز شده انجام دادند و سیگنال هایی در آن قرار دادند و بعد از رشد باکتری مجددا ژنوم آن را تعیین ردیف کردند و مشخص شد که همان ژنوم سنتتیک است.
این تجربه نشان داد که ژنوم سنتتیک می تواند در داخل باکتری دوم تکثیر کند این اصل یافته این تحقیق است.
بهتر است بجای خلق موجود یا باکتری در آزمایشگاه این باکتری را باکتری با ژنوم سنتتیک دانست نه ارگانیسم سنتتیک. فرق بسیاری است بین این دو واژه که بسیار باید دقت کرد.
ولی نکته مهم این است که اولاً این یافته هیچگونه خلق حیات و یا ایجاد حیات مصنوعی نیست هرچند در آینده اگر چنین تحولی نیز رخ دهد اسم آن خلق حیات نخواهد بود زیرا اگر شرایط برای داشتن حیات در یک ترکیب مادی ایجاد شود و آن ترکیب ظرفیت داشتن حیات را داشته باشد حیات به آن اعطا می شود.
ثانیاً دیدیم که محققین ژنوم را برای فعال شدن در درون یک سلول خالی شده برده اند که غیر از حذف ژنوم تمام خواص یک باکتری را داشته است و این محمل برای تکثیر باکتری بسیار مهم است.
ما در آزمایشگاه های بیوتکنولوژی بطور مداوم با انتقال مواد ژنتیکی به باکتری ها مشاهده فعال شدن و تولید پروتئین های آنها هستیم و این امر در طبیعت هم رخ می دهد.
این توضیح داده شد تا متخصصین علوم انسانی که جنبه های فلسفی، اخلاقی و حقوقی موضوع را می خواهند بررسی کنند با دید کارشناسانه و اطلاع دقیق از فرآیندهای انجام شده اظهار نظر کنند و نه موضوع را از حد فناوری و متدهای علمی بالاتر تصور کنند که حال اتفاق خیلی عجیب و غریبی رخ داده است و یا حیات خلق شده است و نه آنکه آن را دست کم بگیرند.
بدیهی است این یافته ها در آینده فناوری های نوین زیستی تحولاتی را ایجاد خواهد کرد و در تمام تحقیقات زیستی باید جنبه های ایمنی، اخلاقی و حقوقی موضوع مد نظر باشد و دانشمندان علوم انسانی و علمای دینی ما هم با شناخت دقیق فرآیندها و کار انجام شده نسبت به موضوع نظر دهند.
|
|
