|  |
دکتر غلامرضا صالحی جوزانی رییس بخش بیوتکنولوژی میکروبی و ایمنی زیستی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و مجری طرح تحقیقاتی جداسازی، شناسایی و تولید نیمه انبوه باکتری کنترل کننده آفات، به عنوان برگزیده جایزه بیوتکنولوژی دانشگاه تربیت مدرس در ششمین همایش بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران مورد تقدیر قرار گرفت.
آقای دکتر صالحی جوزانی در خصوص اهمیت طرح و روش اجرایی این طرح تحقیقاتی گفت: کنترل آفات و بیماری های گیاهی با استفاده از سموم شیمیایی خسارات جبران ناپذیری بر سلامت مردم و محیط زیست در سر تا سر دنیا وارد نموده است. لذا در سال های اخیر از روش جدیدی به نام کنترل بیولوژیک که در آن از خود طبیعت برای کنترل آفات و بیماری های مختلف استفاده می شود، استفاده می شود. خوشبختانه به دلیل درک صحیح از مزایای این روش در کشورهای دنیا میزان مبادلات تجاری این قبیل سموم بیولوژیک در دنیا به بیش از 300 میلیون دلار رسیده و بیش از 1000 فرمولاسیون و محصولات مختلف تجاری به عنوان سموم و کودهای بیولوژیک در بازار جهانی موجود می باشند. باکتری Bt و سموم حشره کش تولید شده توسط آن یک روش ایمن و مؤثر برای کنترل آفات نباتی هستند. به دلیل اختصاصیت بالای این باکتری در کنترل آفات خاص و عدم تاثیر منفی آن بر محیط زیست و سلامت انسان، آن را به یک عامل بیولوژیک منحصر به فرد تبدیل نموده است. در حال حاضر سموم حاصل از این باکتری عمده ترین سموم بیولوژیک مورد کاربرد در جهان (بیش از 80%) را شامل شده و در سال گذشته میزان فروش آن در دنیا بیش از 200 میلیون دلار بوده است. متاسفانه، تاکنون تحقیقات جسته گریخته و محدودی در خصوص باکتری های بومی Bt در کشور صورت گرفته است.
این عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در خصوص تحقیق مذکور افزود: تحقیق حاضر اولین و جامع ترین تحقیق در زمینه تولید سموم بیولوژیک از باکتری Bt در سطح کشور می باشد که از سال 1384 شروع شده و درصورت حمایت مسئولین می تواند اشتغال زایی و درامد زایی زیادی داشته باشد. در این طرح تعداد 128 ایزوله باکتری Bt از مناطق مختلف کشاورزی کشور جداسازی و با استفاده از روش های پیشرفته بیوشیمیایی و بیولوژی مولکولی شناسایی گردیدند و سپس قدرت کشندگی آنها بر روی آفات پروانه ای (کرم غوزه پنبه و بید سیب زمینی)، آفات سخت بالپوش (سوسک برگخوار نارون، سوسک کلرادوی سیب زمینی و سوسک سرخرطومی یونجه) و نماتدهای انگل گیاهی مورد بررسی قرار گرفت. سویه های بومی بین 5 تا 35 ژن شناخته شده مختلف تولید کننده توکسین را دارا بودند. علاوه بر این تعداد 9 توالی حاوی ژن های جدید در سویه های بومی مذکور برای اولین بار در دنیا شناسایی گردید که تلاش برای شناسایی فعالیت و توالی کامل آنها ادامه دارد. برخی از سویه ها نیز قدرت کنترل کنندگی بالاتر از سویه های تجاری خارجی داشتند. در نهایت تولید نیمه انبوه سویه های انتخابی با استفاده از ضایعات کشاورزی در سطح پایلوت در بیوراکتور ها بهینه سازی و انجام شد. قندهای نشاسته، ساکارز (ضایعات کشاورزی و صنایع غذایی) و لاکتوز (حاصل از ضایعات صنایع لبنیات) به عنوان منبع کربن، ضایعات ذرت به عنوان منبع ازت، و نمک دریا و نیز ترکیبی از املاح معدنی به عنوان منبع املاح استفاده گردید. نتایج نشان داد که می توان از ضایعات کشاورزی حاوی نشاسته و ساکارز مانند ملاس و نشاسته تجاری یا صنعتی و نمک دریا به طور موثر برای تامین منایع قندی و ازت و نیز منیع املاح برای تولید سوش های بومی باکتری Bt استفاده نمود. در این تحقیق برای اولین بار از آب دریا به عنوان منبع املاح معدنی استفاده شد که نتایج آن نیز بسیار رضایت بخش بود.
این برگزیده جایزه بیوتکنولوژی در پایان با اشاره به این که در حال حاضر آزمایش های فرمولاسیون مزرعه ای نیز در جریان می باشد، تصریح کرد: در آینده ای نزدیک فرمولاسیون نهایی خواهد شد و نتایج به بخش خصوصی برای تولید انبوه آن و دسترسی کشاورزان منتقل خواهد شد.
منبع: خبرنامه شماره 26 انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران
|
|
